Historia urządzania lasu
W Polsce za prekursora planowania urządzeniowego uchodzi wielki kanclerz koronny Jan Zamoyski (1542–1605), który w swoich dobrach wprowadził instrukcje gospodarcze nakazujące m.in. odnowienia po zrębach zupełnych. W 1786 r. rozpoczęto w Polsce pierwsze prace urządzeniowe w lasach królewskich na terenach obecnej Puszczy Kozienickiej. 200-letnia rocznicę tych prac obchodzono na Konferencji naukowej BULiGL w Wildze w 1987 r. W czasach nam bliższych, dużą rolę w kształtowaniu państwowego urządzania lasu odegrały działania związane z urządzaniem lasów państwowych podejmowane w okresie międzywojennym. Działania te – kontynuowane po II wojnie światowej – doprowadziły do utworzenia w 1956 r. Biura Urządzania Lasu i Projektów Leśnictwa, którego nazwę w 1973 r. zmieniono na Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej po odłączeniu z Biura pracowni ds. projektowania inwestycji w lasach.
Początki państwowego urządzania lasu w Polsce międzywojennej, następnie tworzenie służb urządzeniowych i ich funkcjonowanie do 1956 r. realizowano w ramach administracji Lasów Państwowych. Po roku 1956 trzonem urządzania lasu jest nasze przedsiębiorstwo.

Omówienie poszczególnych rewizji urządzania lasu

• Prowizoryczne urządzanie lasu (1946–1955) 
• Definitywne urządzania lasu (lata 1956–1967)
• I rewizja urządzania lasu (1967–1978)
• II rewizja urządzania lasu (1979–1991)
• III rewizja urządzania lasu (1992–2002)
• IV rewizja urządzania lasu ( 2003-2011)
• V rewizja urządzania lasu (zapoczątkowana 2011 r.)

 

Historia pomiarów geodezyjnych
Historia pomiarów geodezyjnych na gruntach leśnych sięga czasów sprzed II wojny światowej.
W tym okresie zespoły składające się z geodetów i leśników na terenie poszczególnych Dyrekcji Lasów Państwowych wykonywały pomiary uzupełniające oraz nowe pomiary, stosując stabilizację znakami trwałymi (kamienie lub słupy betonowe). Kierownicy tych zespołów, zgodnie z obowiązującymi w tym czasie przepisami, posiadali uprawnienia mierniczych przysięgłych. więcej >>

 

Historia przedsiębiorstwa
W okresie powojennym organizacja urządzania lasu rozpoczęła się od utworzenia zaraz po wojnie w 17 dyrekcjach lasów państwowych – sekcji urządzania lasu. Z sekcji tych – zarządzeniami nr 413-227 Ministra Leśnictwa z dnia 23 listopada 1955 r. – utworzone zostało 15 biur urządzania i pomiaru lasu położonych w Białymstoku, Toruniu, Gdańsku, Katowicach, Radomiu, Szczecinku, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu, Przemyślu, Gorzowie Wielkopolskim, Siedlcach oraz Brzegu. Od 1 października 1956 r. przedsiębiorstwo przyjęło nazwę Biuro Urządzania Lasu i Projektów Leśnictwa. W wyniku zmian zadań legislacyjnych 1 stycznia 1973 r. nazwa przedsiębiorstwa została zmieniona na Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Pomimo, że biura te pozostawały nadal w administracji Lasów Państwowych, był to ważny krok w kierunku usamodzielnienia się służby urządzania lasu oraz utworzenia samodzielnego przedsiębiorstwa. 30 września 1996 r. funkcję organu założycielskiego i tym samym sprawowanie nadzoru nad BULiGL przejął Minister Skarbu Państwa, a przedsiębiorstwo zostało zaliczone do grupy przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa. Od 1 stycznia 2017 r. organem założycielskim przedsiębiorstwa jest Minister Środowiska.

 

Zarządzeniem nr 384 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 3 września 1956 r. utworzone zostało samodzielne przedsiębiorstwo – Biuro Urządzania Lasu i Projektów Leśnictwa z  terenowymi Oddziałami. Na początku Oddział w Olsztynie funkcjonował w składzie trzech drużyn urządzeniowych i jednej geodezyjnej. W roku 1957 utworzono drugą drużynę geodezyjną.

Opracowanie planów definitywnego urządzenia gospodarstwa leśnego w 10-letnim cyklu wymagało znacznej liczby pracowników kadry technicznej. Brak odpowiedniej liczby pracowników był stałą bolączką kierownictwa Oddziału. W czasie tego cyklu prac szczególnie brakowało sumiennych pomocników taksatorów – tzw. pomiarowców. Z tego okresu pochodzi słynne w olsztyńskim Oddziale zawołanie wydającego sprzęt mierniczy magazyniera: Kto w Boga wierzy, niech bierze (przypuszczalnie sprzęt) i mierzy!

Sytuację kadrową poprawiły nieznacznie wprowadzane od jesieni 1952 r. tzw. nakazy pracy. Własnymi siłami pracowników inżynieryjno-technicznych sporządzono w okresie lat 1956–1967 operaty urządzeniowe dla 41 ówczesnych nadleśnictw OZLP w Olsztynie o powierzchni 371 tys. ha oraz 6 nadleśnictw OZLP Siedlce o powierzchni 39 tys. ha.

W omawianym okresie dwie drużyny geodezyjne wykonały operaty geodezyjne dla 14 nadleśnictw OZLP Olsztyn o pow. 123,5 tys. ha oraz 3 nadleśnictwa w OZLP Toruń (ok. 22 tys. ha), 2 nadleśnictwa w OZLP Siedlce (ok. 16 tys. ha) oraz 1 nadleśnictwo z OZLP Przemyśl (ok. 4 tys. ha).

Prace związane z opracowaniem definitywnych planów urządzenia lasu zakończono w 1967r. W roku 1968 rozpoczął się następny etap prac urządzeniowych (I rewizja). Po raz pierwszy w historii urządzania lasu w Polsce plany urządzeniowe dla całego kraju zostały opracowane według jednej – nowej instrukcji urządzania lasu z 1969 roku. Równolegle wykonywano uproszczone plany zagospodarowania lasów niepaństwowych w zasięgu terytorialnym poszczególnych nadleśnictw. Prace urządzeniowe oraz geodezyjne prowadzone były w nadleśnictwach należących do OZLP Olsztyn. Opracowanie planów urządzenia lasu związanych z I rewizją zakończono w 1978 roku i w tymże roku rozpoczęto po raz pierwszy coroczną aktualizację powierzchni i zasobów drzewnych wszystkich nadleśnictw.

W roku 1979 rozpoczęto kolejny etap prac urządzeniowych w ramach cyklu II rewizji urządzania lasu na podstawie instrukcji z 1980 roku w oparciu o nową metodę matematyczno-statystyczną określenia zasobów drzewnych. Lata 80-te to trudny okres w działalności służb urządzeniowych. W związku z komplikującą się sytuacją polityczną w kraju coraz trudniejsze stały się warunki terenowego bytu urządzeniowców. Niemniej w omawianym okresie, oprócz prac związanych ze sporządzeniem planów urządzenia lasu, kadra inżynieryjno-techniczna wykonała:

• aktualizację zasobów drzewnych i powierzchni leśnej nadleśnictw,
• prognozy zagospodarowania dla lasów niepaństwowych,
• ewidencję szkód przemysłowych i monitoring środowiska leśnego,
• ewidencję drzewostanów uszkodzonych przez czynniki biotyczne i abiotyczne,
• nadzór autorski nad realizacją planów urządzenia lasu w zakresie hodowli i użytkowania głównego,
• jednorazową inwentaryzację szkód w Lasach Państwowych wyrządzonych przez zwierzynę,

W czasie trwania cyklu II rewizji urządzania lasu opracowanie planów urządzenia lasu dla części nadleśnictw powierzono Oddziałom w Gdyni i Warszawie.

Cykl III rewizji urządzania lasu rozpoczyna się w 1992 roku, w powiązaniu z instrukcją urządzania lasu z 1994 roku i kończy w 2002 r. W 2000 roku powstają pierwsze w Oddziale leśne mapy numeryczne dla Nadleśnictw Dobrocin i Wielbark.

W IV rewizji urządzania lasu plany urządzenia lasu wykonywane są łącznie z leśną mapą numeryczną, zaś bazy danych opisowych tworzone są w oparciu o programy „Taksacja" i od 2004 roku – „Taksator". Od tego samego roku prace urządzeniowe wykonywane są w oparciu o instrukcję urządzania lasu z 2003 roku. W latach 2005 i 2006 dla 12 nadleśnictw wykonane zostało dostosowanie mapy do standardu leśnej mapy numerycznej (SLMN).

W latach 2005 – 2009 Oddział wykonał prace terenowe związane z wielkoobszarową inwentaryzacją stanu lasu (WISL) zintegrowaną z monitoringiem biologicznym lasu (MB).

W roku 2007, na zlecenie Ministerstwa Środowiska wykonano inwentaryzację przyrodniczą Natura 2000.

Aktualnie w Oddziale funkcjonują trzy pracownie urządzeniowe i jedna pracownia geodezyjna.

W roku 2010 rozpoczęto prace związane z II cyklem wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu (WISL) zintegrowanym z monitoringiem biologicznym (MB), który potrwa do roku 2014. Na zlecenie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wykonano inwentaryzację ornitologiczną na czterech obszarach Natura 2000 oraz opracowano na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie dwa plany zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000. W oparciu o nową Instrukcję Urządzania Lasu wprowadzoną pod koniec 2011 roku oddział opracowuje projekty PUL dla sześciu Nadleśnictw kończąc IV rewizję urządzania lasu.