Wetlands Green Life

W dniu 1 grudnia 2022 oficjalnie rozpoczął się projekt odtwarzania, ochrony i przywracania kluczowych dla klimatu i bioróżnorodności funkcji terenów podmokłych, torfowisk i bagien na terenach sieci Natura 2000 i Zielonej Infrastruktury.

Wetlands Green Life to strategiczna inicjatywa finansowana ze środków programu LIFE oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, mająca na celu odtworzenie oraz zachowanie obszarów bagiennych, torfowisk i terenów podmokłych na obszarach Natura 2000 i Zielonej Infrastruktury. Program będzie realizowany przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej we współpracy z Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska oraz Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie.

Według aktualnych szacunków, bagna, torfowiska i obszary podmokłe zajmują około 1,4 miliona hektarów powierzchni Polski, z czego ponad 350 tysięcy hektarów znajduje się na obszarach chronionych Natura 2000. Raport z wdrażania Dyrektywy Siedliskowej stan większości z nich ocenia jako niezadowalający bądź zły. Stan terenów podmokłych znajdujących się poza obszarami Natura 2000 nie jest znany i wymaga identyfikacji oraz opisu. Te niezinwentaryzowane dotychczas tereny zostały na potrzeby projektu nazwane obszarami Zielonej Infrastruktury. W ich skład wchodzą między innymi korytarze ekologiczne znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie terenów podmokłych objętych ochroną. Włączenie do programu Wetlands Green Life obszarów Zielonej Infrastruktury jest warunkiem koniecznym do kompleksowej poprawy stanu bagien, torfowisk i terenów podmokłych.

Projekt obejmie wszystkie siedliska torfowisk, bagien i terenów podmokłych na terenie Polski ujęte w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, tj.:

Bagna, torfowiska i inne obszary podmokłe:

• Śródlądowe błotniste solniska z solirodkiem (1310)
• Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (7110)
• Torfowiska wysokie, zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji (7120)
• Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (7140)
• Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion (7150)
• Torfowiska nakredowe (7210)
• Źródliska wapienne ze zbiorowiskami Cratoneurion commutati (7220)
• Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk (7230)

Użytki zielone:

• Solniska nadmorskie (Glauco-Puccinellietalia maritimae, część – zbiorowiska nadmorskie) (1330)
• Śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (Glauco-Puccinellietalia, część – zbiorowiska śródlądowe) (1340)
• Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (6410)
• Ziołorośla górskie i ziołorośla nadrzeczne (6430)
• Łąki selernicowe (6440)
• Ekstensywnie użytkowane niżowe łąki świeże (6510)

Siedliska leśne:

• Bory i lasy bagienne (91D0)
• Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (91E0)
• Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (91F0)

Zaplanowane w ramach projektu Wetlands Green Life kierunki działań obejmą między innymi renaturyzację i odtwarzanie zdegradowanych siedlisk przyrodniczych przy jednoczesnym wzmacnianiu zagrożonych populacji flory i fauny, konserwację i właściwe utrzymanie oraz odtworzenie urządzeń regulujących stan wody, oraz powstrzymanie naturalnej sukcesji na siedliskach nieleśnych. Ponadto prowadzone będą prace mające na celu przywrócenie lub polepszenie reżimu hydrologicznego i zwiększenie zdolności retencyjnych siedlisk leśnych i nieleśnych, określenie zasad gospodarowania w strefach buforowych wokół cennych siedlisk bagien, torfowisk i terenów podmokłych, oraz opracowanie kart informacyjnych z określeniem stanu tych siedlisk na obszarach Zielonej Infrastruktury nieobjętych siecią Natura 2000 i przypisanie dla nich działań ochronnych lub naprawczych.

Wśród najważniejszych efektów działań przeprowadzonych w ramach ochrony czynnej planuje się doprowadzić do podniesienia zwierciadła wód gruntowych oraz stabilizacji jego poziomu, oraz przywrócenia naturalnego reżimu wodnego, który powstrzyma procesy murszenia i na nowo uruchomi naturalny proces torfotwórczy. Podjęte działania mają doprowadzić do odtworzenia roślinności torfotwórczej, wzrostu liczebności roślin diagnostycznych siedlisk przyrodniczych, wzrostu wskaźników różnorodności biologicznej oraz poprawy właściwości chemicznych wód do stanu umożliwiającego zachowanie trwałości torfowisk, bagien oraz terenów podmokłych.

Niezwykle istotnym elementem programu Wetlands Green Life jest jego aspekt edukacyjny. Przybliżenie zagadnień związanych z ochroną i odtwarzaniem bioróżnorodności bagiennej flory i fauny oraz funkcji, jaką tereny podmokłe pełnią w obliczu zmian klimatycznych, ma charakter priorytetowy. Plany przewidują między innymi realizację ogólnodostępnych filmów o tematyce przyrodniczej, które będą prezentowane podczas spotkań plenerowych oraz na platformach streamingowych. Równie istotnym elementem będzie wykorzystanie technologii mobilnych i dedykowane aplikacje oraz inne nowoczesne rozwiązania umożliwiające dotarcie z przekazem projektu do jak najszerszego grona odbiorców.

Budżet projektu przewiduje również finansowanie dla inicjatyw oddolnych i lokalnych związanych z polepszeniem stanu bagien i torfowisk, dlatego już dziś zapraszamy do współpracy organizacje pozarządowe, samorządy oraz wszystkich tych, którym los polskich mokradeł nie jest obojętny. Okres realizacji wszystkich prac i działań składających się na projekt Wetlands Green Life przewidziany jest na 10 lat.

Więcej informacji o projekcie na stronie wetlands.pl